ΕΛ/ΛΑΚ | creativecommons.gr |
freedom

Δράση εμπλουτισμού της Wikipedia στη βιβλιοθήκη του Μεγάρου Μουσικής

Από τον Φεβρουάριο του 2012 μέχρι τον Μάρτιο του 2013 έγιναν 10 εκδηλώσεις-παρουσιάσεις και workshops για τη Wikipedia, σε συνεργασία με τη μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη». Οι εκδηλώσεις έγιναν στους άνετους χώρους της βιβλιοθήκης στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, με την ομάδα Wikipedians που οργάνωσε η βιβλιοθήκη και είχαν σαν στόχο τον εμπλουτισμό της Wikipedia με αξιόλογα λήμματα μουσικού περιεχομένου.
Για τη δράση αυτή που κράτησε περισσότερο από ένα χρόνο και για τη γενικότερη δράση της βιβλιοθήκης η διεθύντρια Κα Στεφανία Μεράκου μας έστειλε το παρακάτω άρθρο:

Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής
Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος «Λίλιαν Βουδούρη»

Ιστορικό, προφίλ και συλλογή της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης
Η Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος υπήρξε ιδέα του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής, ο οποίος την οραματίστηκε ως δεξαμενή πληροφοριών για τη μουσική και για άλλες τέχνες, ικανή να στηρίξει πλήρες ερευνητικό και εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Η δημιουργία της Βιβλιοθήκης κατέστη δυνατή με τη γενναιόδωρη προσφορά του Ιδρύματος «Λίλιαν Βουδούρη». Συστάθηκε το 1995 από μια εξειδικευμένη ομάδα μουσικολόγων και βιβλιοθηκονόμων κυρίως αλλά και ειδικών στον τομέα της πληροφορικής.
Μοναδική στο είδος της, η Βιβλιοθήκη είναι η πρώτη μεγάλη, συστηματικά οργανωμένη μουσική βιβλιοθήκη στην Ελλάδα, δημιουργήθηκε για όλους όσους ενδιαφέρονται για τη μουσική και άλλες παρεμφερείς τέχνες και είναι το αποτέλεσμα πολυετούς σχεδιασμού από μέρους του Συλλόγου Οι Φίλοι της Μουσικής.

Η Βιβλιοθήκη άνοιξε επίσημα για το κοινό τον Φεβρουάριο του 1997 και έκτοτε έχει καταστεί σπουδαίο κέντρο μελέτης για επαγγελματίες μουσικούς, συνθέτες, καθηγητές ωδείων και σχολείων, φοιτητές των μουσικών τμημάτων των πανεπιστημίων, σπουδαστές ωδείων, μουσικών γυμνασίων και λυκείων και βεβαίως για το ευρύ κοινό. Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού της καλύπτει τη δυτική μουσική παράδοση, καθώς και την αρχαία, τη βυζαντινή, την παραδοσιακή και την έντεχνη ελληνική μουσική· επιπλέον, την παραδοσιακή μουσική ανά τον κόσμο και την τζαζ, ενώ μεγάλος όγκος πληροφοριών αφορά την αρχαία ελληνική τέχνη, το θέατρο, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία και τις καλές τέχνες γενικότερα αφού είναι η Βιβλιοθήκη των Μουσών.

Η συλλογή της Μεγάλης Μουσικής Βιβλιοθήκης, που αυξάνεται καθημερινά, περιλαμβάνει σήμερα 132.000 βιβλία, ηχογραφήσεις, παρτιτούρες και τίτλους σε μικροφίλμ/μικροφίς, 400 τίτλους περιοδικών, πολυμέσα και βιβλιογραφικά CD-ROM. Ακολουθώντας τις εξελίξεις στο χώρο της τεχνολογίας και τις εφαρμογές της στη βιβλιοθηκονομία και τις υπηρεσίες πληροφόρησης, η Βιβλιοθήκη διαθέτει βάσεις δεδομένων μέσω Διαδικτύου συμπληρώνοντας έτσι τη βιβλιογραφία και κυρίως τις συνδρομές των επιστημονικών περιοδικών, που τώρα πια διατίθενται και ηλεκτρονικά. Οργανώθηκε και λειτουργεί με βάση τις σύγχρονες μεθόδους οργάνωσης μουσικών βιβλιοθηκών χρησιμοποιώντας όλες τις νέες τεχνολογίες πληροφορικής.

Ιδιαίτερη σημασία δόθηκε στη σύσταση του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής, που δημιουργήθηκε αποκλειστικά για τη συγκέντρωση, την επεξεργασία και την τεκμηρίωση κάθε είδους υλικού σχετικού με την ελληνική μουσική και με απώτερο σκοπό να αποτελέσει κέντρο διάσωσης, διαφύλαξης και μελέτης της ελληνικής μουσικής παραγωγής. Περιλαμβάνει βιβλία, παρτιτούρες, ηχογραφήσεις, περιοδικά, προγράμματα, μικροφίλμ/μικροφίς, βίντεο, πολυμέσα, ντοκουμέντα, χειρόγραφα και αρχεία, σύγχρονες και παλαιές εκδόσεις σχετικές με την αρχαία, βυζαντινή, παραδοσιακή και έντεχνη ελληνική μουσική. Το πολυτιμότερο όμως τμήμα του Αρχείου Ελληνικής Μουσικής είναι τα αρχεία ελλήνων συνθετών και καλλιτεχνών που διαθέτει, ανάμεσά τους αυτά των Μίκη Θεοδωράκη, Αλεξάνδρας Τριάντη, Νίκου Ζαχαρίου, Θόδωρου Αντωνίου, Γιώργου Τσουγιόπουλου, Αιμίλιου Ριάδη, Αργύρη Κουνάδη και πολλών άλλων.

Τα εγγεγραμένα μέλη της Βιβλιοθήκης ανέρχονται σε 9.800, ενώ από την έναρξη της λειτουργίας της μέχρι σήμερα έχει υποδεχθεί 50.000 επισκέπτες. Το Μάρτιο του 2007 εγκαινιάσθηκε στη νέα πτέρυγα του Μεγάρου Μουσικής ο ειδικά κατασκευασμένος για τη Βιβλιοθήκη χώρος, με εμβαδόν 3.800 τ.μ., 2 Αναγνωστήρια, που μπορούν να φιλοξενήσουν έως 100 αναγνώστες. Διαθέτει Αίθουσα Διδασκαλίας, χωρητικότητας 80 ατόμων, που είναι εξοπλισμένη με τα πιο σύγχρονα συστήματα προβολής και ηχοληψίας, και μπορεί να φιλοξενήσει συναυλίες, διαλέξεις, μαθήματα, προβολές εικόνας και βίντεο και άλλες εκδηλώσεις. Τα βιβλιοστάσια διαθέτουν ειδικές συνθήκες φύλαξης με ελεγχόμενη θερμοκρασία και υγρασία, ειδικό σύστημα πυρασφάλειας και κινητά ράφια για τη βέλτιστη εξοικονόμηση χώρου. Ένα μέρος τους προορίζεται αποκλειστικά για τα σπάνια αποκτήματα της συλλογής της Βιβλιοθήκης, μεταξύ των οποίων και τα αρχεία συνθετών.

Εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες

Η Βιβλιοθήκη σε δεύτερο στάδιο και με τη συνδρομή πολύτιμων χορηγών, ανάμεσά τους και το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ανέπτυξε ερευνητικά και εκπαιδευτικά προγράμματα αποδεικνύοντας ότι κάθε βιβλιοθήκη δεν αποτελεί μόνο ναό της γνώσης αλλά συγχρόνως και χώρο εκπαίδευσης και έρευνας.
Υπήρξε από τις πρώτες βιβλιοθήκες που το 1997 εμφανίστηκαν στο Διαδίκτυο, αφού κύριο μέλημά της ήταν ανέκαθεν η διοχέτευση του πλούσιου υλικού της σε όλη την ελληνική επικράτεια, γεγονός εφικτό μόνο μέσω της ηλεκτρονικής οδού. Η ιστοσελίδα της Βιβλιοθήκης (www.mmb.org.gr) στα ελληνικά και αγγλικά, παρέχει στο διαδίκτυο έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών όπως οι κατάλογοι των συλλογών της, βάσεις δεδομένων, ηλεκτρονική εξυπηρέτηση, ψηφιοποιημένα αρχεία, κείμενα και βίντεο διαλέξεων των εκπαιδευτικών προγραμμάτων της και το Τετράδιο, το ηλεκτρονικό της περιοδικό.

Χάρη στον ψηφιακό της χαρακτήρα έχει αναπτύξει εφαρμογές διαθέσιμες από το Διαδίκτυο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται και οι εξής:

 

url

Περιεχόμενα

http://www.mmb.org.gr

Ιστοσελίδα Βιβλιοθήκης με πλούσιο περιεχόμενο και καταλόγους

http://epth.sfm.gr

Μουσικοχορευτικό περιεχόμενο

http://digma.mmb.org.gr

Ψηφιακές συλλογές

http://mikis.mmb.org.gr

Διαδραστικό περιβάλλον

http://melodisia.mmb.org.gr

Εκπαιδευτικό site για κλασσική μουσική

http://ekpedeftiko.sfm.gr

Εκπαιδευτικό site επαγγελματικού προσανατολισμού

Αναλυτικότερα, στο διαδίκτυο μεταξύ άλλων προσφέρονται και τα προγράμματα :

Προβολή του υλικού του προγράμματος «Καταγραφή, μελέτη και προβολή της ελληνικής μουσικοχορευτικής παράδοσης» το οποίο από το 1995 έως το 2005 κατέγραψε και μελέτησε την ελληνική παραδοσιακή μουσική και τη διάδοσή της μέσω των σύγχρονων πληροφορικών δικτύων και προϊόντων. Το πρόγραμμα είχε ως αφετηρία τη Θράκη και μετέπειτα την Ανατολική Μακεδονία χάρη στην χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. Το εν λόγω ερευνητικό πρόγραμμα μελέτησε συστηματικά και  κατέγραψε το τραγούδι, τη μουσική και το χορό σε ιστορική και πολιτισμική προοπτική και διέθεσε το υλικό μέσω της ιστοσελίδας της Βιβλιοθήκης υπό τη μορφή μιας πρωτοποριακής, για την εποχή της, βάσης δεδομένων με πολυμέσα.
Από το 2005, με την υλοποίηση δύο έργων ψηφιοποίησης με την χρηματοδότηση από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» παρέχει στο διαδίκτυο την ψηφιακή της βιβλιοθήκη που διαθέτει αφ΄ενός ψηφιοποιημένα αρχεία ελλήνων συνθετών από τη συλλογή της και αφ΄ετέρου το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μια διαδρομή στη σύγχρονη ελληνική ιστορία μέσα από το Αρχείο Μίκη Θεοδωράκη». Το τελευταίο αποτελεί μια διαδραστική εφαρμογή, που στόχο έχει να αποτελέσει εκπαιδευτικό εργαλείο για την πρόσβαση σε αρχειακό υλικό με βάση τις νέες τεχνολογίες∙ να πλοηγήσει τον επισκέπτη στα σημαντικότερα γεγονότα της νεότερης ιστορίας μας μέσα από τα ντοκουμέντα του αρχείου του συνθέτη.
Την τριετία 2009-2011, η γενναία χορηγία της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος της έδωσε την ευκαιρία να ψηφιοποιήσει ακόμη περισσότερο αρχειακό υλικό. Συνολικά έχει δημιουργηθεί ένα απόθεμα 350.000 ψηφιακών τεκμηρίων. Επίσης αναπτύχθηκε το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «ΜελΟδύσσεια: Μια μουσική ιστορία για νέους» που απευθύνεται σε νέους αλλά και μεγαλύτερους φιλόμουσους και σκοπό έχει να γνωρίσει σε αυτούς τον θαυμαστό κόσμο της μουσικής μέσα από ψηφιοποιημένο υλικό, ειδικά κείμενα, εικόνες και ηχογραφήσεις από το ηχητικό αρχείο του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Το πρόγραμμα αυτό τον Ιούλιο το 2012 έλαβε το πολύ σημαντικό βραβείο της Διεθνούς Ένωσης για την Μουσική Εκπαίδευση, International Society for Music Education – Gibson Award στο 30ο συνέδριο της International Society for Music Education που έγινε στη Θεσσαλονίκη.
Με το ψηφιακό της αρχείο και σε συνεργασία με τα προγράμματα EuropeanaLocal (Βιβλιοθήκη Βέροιας) και Athina (Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού) συμμετέχει στην Ευρωπαϊκή Ψηφιακή Βιβλιοθήκη την Europeana, ενώ είναι από τους ελάχιστους ελληνικούς φορείς που παρέχει υλικό σχετικό με την ελληνική μουσική ζωή.
Το πλούσιο εκπαιδευτικό έργο της Βιβλιοθήκης υλοποιείται και με άλλους τρόπους, μέσω προγραμμάτων που διεξάγονται στους χώρους της.
Σε τακτική βάση η Βιβλιοθήκη διοργανώνει ξεναγήσεις για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες και για ποικίλες ομάδες επισκεπτών αποσκοπώντας στην προσέγγιση όσων έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με μια σύγχρονη μουσική βιβλιοθήκη. Κατά τη διάρκεια αυτών των επισκέψεων παρουσιάζονται ειδικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες για τους μαθητές ενώ διαθέτει δωρεάν σε σχολεία και ωδεία το CD-ROM «Ελληνικά Λαϊκά Μουσικά Όργανα».

Από το 2000 έχουν οργανωθεί 15 κύκλοι διαλέξεων και ανεξάρτητες ημερίδες με τη συμμετοχή διαπρεπών επιστημόνων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ σε συνεργασία με τον ΟΜΜΑ, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος, την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, την Ένωση Ελλήνων Μουσουργών και μουσικολογικά περιοδικά, η Βιβλιοθήκη έχει κατά καιρούς οργανώσει διεθνή μουσικολογικά συνέδρια υποστηρίζοντας και την έκδοση των πρακτικών τους. Ανάμεσά τους τα συνέδρια «Μουσική Ανάλυση και Ερμηνεία»,  «Η Οκταηχία», «Ελληνική μουσική δημιουργία του 20ού αιώνα για το λυρικό θέατρο και άλλες παραστατικές τέχνες», «Συνέδριο της Ελληνικής Ένωσης για τη Μουσική Εκπαίδευση», «Δημήτρης Μητρόπουλος 1896-1960: πενήντα χρόνια μετά» και «The National Element in Music» .

Το «Ελεύθερο Εργαστήρι Μουσικής Παιδείας» είναι ένας νέος θεσμός, που εγκαινίασε τον Οκτώβριο του 2011 ο Σύλλογος Οι Φίλοι της Μουσικής, με σκοπό να προσφέρει στο ευρύ κοινό τη δυνατότητα επιμόρφωσης στο χώρο της Μουσικής, μέσα από τη δωρεάν παρακολούθηση ειδικών σεμιναρίων, τα οποία θα παρουσιάζουν διακεκριμένοι καθηγητές Πανεπιστημιακών Τμημάτων Μουσικών Σπουδών και ειδικοί επιστήμονες. Τα σεμινάρια διεξάγονται, στην Αίθουσα Διδασκαλίας της Βιβλιοθήκης και φιλοδοξούν να συμβάλουν στην εξοικείωση του κοινού με την έντεχνη μουσική δημιουργία και την καλλιέργεια της κατανόησης και της απόλαυσης που απορρέει από αυτήν. Ενδεικτικά αναφέρονται οι κύκλοι «Ιστορικές περίοδοι- Μεσαίωνας, Αναγέννηση, Κλασική περίοδος, Ρομαντισμός, Μουσική του 20ου-21ου αι.», «Οι εξελίξεις στην μουσική ιστοριογραφία και η ιστορία της ελληνικής μουσικής», «Ιστορία των μουσικών οργάνων», «Ιστορία της Συμφωνίας», «Όπερα» κ.α.

Σε συνεργασία με ωδεία της Αθήνας αλλά και της περιφέρειας, οργανώνει και  φιλοξενεί μικρές συναυλίες στην Αίθουσα Διδασκαλίας στο πλαίσιο του προγράμματος «Παρασκευή στις 3: Συναυλίες στη Βιβλιοθήκη». Είναι και αυτή η δραστηριότητα μια προσφορά προς τα Ωδεία με απώτερο στόχο την καλύτερη συνεργασία μεταξύ των φορέων αλλά και την καλλιέργεια κινήτρων σε σπουδαστές που βρίσκονται στο τέλος των σπουδών τους. Παράλληλα οργανώνονται και εργαστήρια για την μουσική εκτέλεση με εισηγητές διακεκριμένους καλλιτέχνες.

Την πλέον πρόσφατη εκπαιδευτική της δραστηριότητα αποτελούν οι «Συναντήσεις Νέων Επιστημόνων»,  που σκοπό έχουν να δώσουν τη δυνατότητα σε υποψήφιους διδάκτορες, μεταπτυχιακούς φοιτητές αλλά ακόμη και σε φοιτητές μουσικολογίας και βιβλιοθηκονομίας να παρουσιάσουν την εν εξελίξει εργασία τους πάνω στα ερευνητικά τους αντικείμενα.

Τέλος, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 10 χρόνων λειτουργίας της Wikipedia, της διαδικτυακής εγκυκλοπαίδειας που χρησιμοποιείται και συντάσσεται από εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη, η Βιβλιοθήκη σε συνεργασία με την Εταιρεία Ελεύθερου

Λογισμικού/Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΕΛ/ΛΑΚ) διοργάνωσε 12 βιωματικά σεμινάρια συγγραφής άρθρων/λημμάτων, προσανατολισμένα στην ελληνική μουσική αξιοποιώντας τις πολλαπλές και έγκυρες πηγές της. Με το σύνθημα Γίνε κι εσύ Wikipedian της Βιβλιοθήκης συστάθηκε η ομώνυμη ανοιχτή ομάδα, με σκοπό τον εμπλουτισμό της ελληνικής Βικιπαίδειας με λήμματα κυρίως από το χώρο της ελληνικής μουσικής, καθιερώνοντας τις μηνιαίες συναντήσεις κάθε πρώτη Τετάρτη του μήνα στις 16:00-18:00. Συγγράφηκαν και αναρτήθηκαν στην Βικιπαίδεια περίπου 30 μουσικά λήμματα κι έτσι οι συμμετέχοντες πέρα από την εκπαίδευση στη συγγραφή των μουσικών λημμάτων, είχαν την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με το μουσικό υλικό της Βιβλιοθήκης αλλά και  να συζητήσουν μεταξύ τους τις εμπειρίες από τη συγγραφή των λημμάτων τους, καθώς και θέματα που αφορούν τη χρήση, την αξιοπιστία της Wikipedia, αλλά και την ποιότητα του υλικού. Η βιβλιοθήκη όμως προχώρησε κι ένα βήμα παραπέρα, εγκαινιάζοντας την ομάδα των School Wikipedians. Σε συνεργασία με το Pierce American College of Greece πραγματοποίησε στον χώρο του αναγνωστηρίου της 2 συναντήσεις-εργαστήρια εμπλουτισμού της ελληνικής Wikipedia στο οποίο έλαβαν μέρος 26 παιδιά Γυμνασίου. Οι  συναντήσεις αυτές των School Wikipedians πραγματοποιήθηκαν έπειτα από συνεννόηση με τους καθηγητές των σχολείων, έγιναν στα πλαίσια του μαθήματος της μουσικής και η συγγραφή των λημμάτων αποτέλεσε ταυτόχρονα κομμάτι σχολικών εργασιών.

Μέλος των διεθνών οργανισμών International Association of Music Libraries,  International Society for Music Education (IAML), International Musicological Society (IMS) και Music Library Association (MLA), η Βιβλιοθήκη ενημερώνεται για τις εξελίξεις παρακολουθώντας και παρουσιάζοντας στα ετήσια διεθνή συνέδρια των οργανισμών αυτών τις δραστηριότητές της. Είναι επίσης μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής Ενίσχυσης Βιβλιοθηκών «Synergasia». Δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στη διάδοση της εγχώριας μουσικολογίας και μουσικογραφίας συμμετέχει στον διεθνή βιβλιογραφικό οργανισμό Repertoire International de Litterature Musicale (RILM) παρέχοντας τεκμηριωμένη βιβλιογραφική καταγραφή όλης της ελληνικής μουσικολογικής και μουσικογραφικής παραγωγής και εντάσσεται  με αυτόν τον τρόπο στον διεθνή επιστημονικό χάρτη.  Συμμετέχει με το ψηφιακό της αρχείο στην πολιτιστική πύλη Europeana ενώ το 2012 έλαβε το σημαντικό βραβείο της Διεθνούς Ένωσης για την Μουσική Εκπαίδευση International Society of Music Education-Gibson Award, στο 30ό συνέδριο της International Society of Music Education.

Μελλοντικοί στόχοι

Η εξέλιξη στο χώρο των Βιβλιοθηκών μας εμπνέει ώστε να θέτουμε υψηλούς στόχους και αυτοί είναι η δημιουργία εκπαιδευτικών παραστάσεων-εργαστηρίων για τη μουσική και τις άλλες τέχνες με την αξιοποίηση των άριστων συνθηκών που προσφέρουν οι νέοι χώροι, η φιλοξενία μουσικών και άλλων εκδηλώσεων με ταυτόχρονη μετάδοση στο διαδίκτυο, η οργάνωση σεμιναρίων για εκπαιδευτικούς της μουσικής και άλλων τεχνών, ο εμπλουτισμός των συλλογών άλλων τεχνών, η δημιουργία μόνιμης μονάδας ψηφιοποίησης, οι ηλεκτρονικές εκδόσεις εκπαιδευτικού χαρακτήρα και η συνεργασία με άλλους πολιτιστικούς φορείς στο διαδίκτυο αφού η Βιβλιοθήκη είναι ικανή να συμμετέχει ενεργά σε οποιαδήποτε προσπάθεια συνεργασίας των πολιτισμικών φορέων της χώρας προσφέροντας μουσικό υλικό και πληροφορίες και ενημέρωση.

 

Leave a Comment