ΕΛ/ΛΑΚ | creativecommons.gr |
freedom

Η συνεργασία μεταξύ ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. και ΕΚΤ για την έκδοση του Mediterranean Marine Science

To Mediterranean Marine Science  (http://www.medit-mar-sc.net/)είναι ένα από τα σημαντικότερα επιστημονικά περιοδικά ανοικτής προσβάσεως το οποίο δημοσιεύει το ΕΚΤ (http://www.ekt.gr/) μέσω της υπηρεσίας ηλεκτρονικών εκδόσεων ePublishing.

hcmr-logo

Eπιστημονικός εκδότης του περιοδικού Mediterranean Marine Science είναι το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.), δημόσιος ερευνητικός οργανισμός που λειτουργεί υπό την εποπτεία της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας & Θρησκευμάτων.

Το 2013 ξεκίνησε η συνεργασία μεταξύ ΕΚΤ και ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. για τη μεταφορά του περιοδικού στην πλατφόρμα ePublishing, (http://epublishing.ekt.gr/ ) η οποία είχε ως αποτέλεσμα να αναβαθμιστεί η εκδοτική πολιτική του και να αυτοματοποιηθεί η εκδοτική του διαδικασία, γεγονός που συνετέλεσε σημαντικά στη βελτίωση της ποιότητας και της αναγνωρισιμότητας του περιοδικού.

logo_epub

Στη συνέντευξη που ακολουθεί η Δρ. Αργυρώ Ζενέτου και η κυρία Εριέττα Τζοβάρα σχολιάζουν τη συνεργασία με το ΕΚΤ  και το θετικό αντίκτυπο αυτής για το περιοδικό (διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη στο blog openaccess.gr).

Από πότε εκδίδεται το Mediterranean Marine Science και τι περιλαμβάνει;

Το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. εξέδωσε πρώτη φορά το επιστημονικό περιοδικό Mediterranean Marine Science το 1999 και συνεχίζει μέχρι σήμερα να εκδίδει από δύο μέχρι τέσσερα τεύχη το χρόνο. Σήμερα αριθμεί 16 τόμους (36 τεύχη), το σύνολο των οποίων διατίθεται ηλεκτρονικά με ανοικτή πρόσβαση για το κοινό από τον δικτυακό τόπο που ανέπτυξε το ΕΚΤ για το Mediterranean Marine Science. Με άλλα λόγια, περίπου 500 επιστημονικά άρθρα υψηλού επιπέδου διατίθενται ελεύθερα στο διαδίκτυο σε ερευνητές και στο ευρύ κοινό.

Στην ύλη του περιοδικού περιλαμβάνονται πρωτότυπα επιστημονικά άρθρα, research articles, review articles, short communications και collective articles, που βασίζονται στην έρευνα όλων των τομέων της Ωκεανογραφίας (Φυσική, Χημική, Βιολογική, Θαλάσσια Γεωλογία και Γεωφυσική), της Λιμνολογίας, της Αλιείας, των Εσωτερικών Υδάτων και των Υδατοκαλλιεργειών που αφορούν τις γύρω από τη Μεσόγειο περιοχές.

Το 2013 απέκτησε αρκετά καλό επιστημονικό δείκτη αναγνωσιμότητας, 1,734 (Impact Factor), σε σχέση με αντίστοιχα διεθνούς κύρους επιστημονικά περιοδικά μεγάλων εμπορικών εκδοτικών οίκων.

Πώς πληροφορηθήκατε για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες εκδόσεων του ΕΚΤ;

Το ΕΚΤ προσέγγισε και ενημέρωσε για τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του τους υπεύθυνους του περιοδικού το 2012. Η χωρίς οικονομικούς περιορισμούς συνεργασία και η ταχύτατη και αξιόπιστη τεχνική υποστήριξη αποτέλεσαν σημαντικούς παράγοντες για την επίτευξη της συνεργασίας.

Ποιος είναι ο ρόλος του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. και ποιος του ΕΚΤ στη συνεργασία;

Το ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. διατηρεί πλήρως την επιστημονική επιμέλεια, το περιεχόμενο, τη διαχείριση του περιοδικού και τα πνευματικά δικαιώματα και έχει την ευθύνη για τη στοιχειοθεσία των άρθρων του. Το ΕΚΤ παρέχει συμβουλευτικές υπηρεσίες και καλές πρακτικές σχετικά με τους κανονισμούς, τα πνευματικά δικαιώματα, την αδειοδότηση, την ανοικτή πρόσβαση, υπηρεσίες ευρετηριασμού και προβολής, μόνιμους προσδιοριστές (DOIs), τεχνική υποστήριξη, εικαστική επιμέλεια της δικτυακής εκδόσεως, καθώς και μετρικά στοιχεία απήχησης του περιοδικού σε ετήσια βάση.

Τι άλλαξε αυτή η συνεργασία ως προς την εκδοτική σας πρακτική;

Οι συγγραφείς υποβάλλουν ηλεκτρονικά τις εργασίες τους στην πλατφόρμα και ενημερώνονται για την πρόοδο των άρθρων τους στην εκδοτική διαδικασία. Το ίδιο κάνουν και με την αναθεωρημένη έκδοση των εργασιών τους και όλο το ηλεκτρονικό υλικό που τις συνοδεύει. Η επιστημονική επιτροπή έκδοσης του περιοδικού λειτουργεί αυτόνομα και ανεξάρτητα, εισάγοντας ηλεκτρονικώς σχόλια και κρίσεις και προωθώντας τις εργασίες προς δημοσίευση ή απορρίπτοντάς τες. Οι Εditor-in-Chief και Journal Manager, οι διαχειριστές της ιστοσελίδας, λειτουργούν παράλληλα και ανεξάρτητα έχοντας την εποπτεία και τον έλεγχο όλων των σταδίων που αφορούν μία εργασία ανά πάσα στιγμή. Χάρη στη συνεργασία με το ΕΚΤ το περιοδικό απέκτησε ηλεκτρονική πλατφόρμα διαχείρισης της εκδοτικής διαδικασίας (υποβολή εργασιών και αξιολόγηση), κάτι που παλαιότερα διεκπεραιωνόταν μόνο με τη χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

Τέλος, η εκδοτική πρακτική μας άλλαξε μέσω της συνεργασίας με το ΕΚΤ και με τη συστηματοποίηση κάποιων από τους κανονισμούς μας, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν την αδειοδότηση των δημοσιεύσεων με άδειες Creative Commons, έτσι ώστε να διασφαλίζεται ο συγγραφέας που διατηρεί τα πνευματικά του δικαιώματα, το ΕΛ.ΚΕ.ΘΕ. αλλά και το ΕΚΤ  και οι αναγνώστες να έχουν πρόσβαση σε πραγματικά ανοικτό περιεχόμενο. Το MMS, με τη συμβολή του ΕΚΤ, διαμόρφωσε τους κανονισμούς του έτσι ώστε να ευθυγραμμίζονται με τις προδιαγραφές της Ε.Ε. για ανοικτή πρόσβαση στο FP7 και στον Ορίζοντα 2020.

Συνολικά το ΕΚΤ συνέδραμε στην αναβάθμιση του τρόπου διαχείρισης των επιστημονικών εργασιών του περιοδικού, με τα αυτοματοποιημένα προσχέδια επικοινωνίας των χρηστών, σε νέο και δια-λειτουργικό ηλεκτρονικό περιβάλλον.

Ποια ήταν τα οφέλη της μετάβασης στην ηλεκτρονική εκδοτική πλατφόρμα του ΕΚΤ;

Τα πλεονεκτήματα της μεταβάσεως του περιοδικού στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΚΤ είναι πολλαπλά, όπως η εύχρηστη και γρήγορη υποβολή των προς δημοσίευση εργασιών από την πλευρά των συγγραφέων, ο μειωμένος χρόνος αξιολόγησης κάθε άρθρου από τους διαχειριστές της σελίδας και την εκδοτική επιτροπή, η ευκολότερη και αποτελεσματικότερη παρακολούθηση κάθε άρθρου σε όλα τα στάδια και κυρίως η ελαχιστοποίηση του χρόνου από τη στιγμή της υποβολής ενός άρθρου μέχρι την απόρριψη ή την αποδοχή του, η τήρηση ηλεκτρονικού δικτυακού αρχείου όλων των “πράξεων” κατά τη διάρκεια της εκδοτικής διαδικασίας, καθώς και η δια-λειτουργικότητα του συστήματος με ευρετηριαστές όπως το Google Scholar το Directory of Open Access Journals, και άλλους.

Το Mediterranean Marine Science προβλήθηκε σημαντικά μέσω της ηλεκτρονικής παρουσιάσεως και δραστηριότητος του ΕΚΤ, γεγονός που συνετέλεσε στην αύξηση των προς υποβολή εργασιών, αλλά και στην προϋπάρχουσα καλή και αυξανόμενη επισκεψιμότητά του. Να σημειωθεί ότι σημαντικό όφελος από τη μεταφορά του MMS στην ηλεκτρονική πλατφόρμα είναι και η εξαγωγή στατιστικών στοιχείων που αφορούν την κινητικότητα του περιοδικού, των εργασιών και των χρηστών του.

Το σημαντικότερο, όμως, όλων είναι η ελαχιστοποίηση του χρόνου που αφορά τη διαδικασία αξιολόγησης των εργασιών. Οι συγγραφείς χρειάζονται γρήγορη επιστημονική απόφαση, θετική ή αρνητική, καθώς αυτό είναι απαραίτητο για την επαγγελματική τους εξέλιξη. Με τα αυτοματοποιημένα ή μη προσχέδια επιστολών και την ανεξάρτητη αλληλεπίδραση των κριτών και της επιστημονικής επιτροπής έκδοσης ο χρόνος αξιολόγησης έχει μειωθεί κατά πολύ. Μια εργασία μπορεί να ολοκληρωθεί και να δημοσιευτεί ηλεκτρονικά κατά μέσο όρο σε τρεις μήνες. Για το 2015 ο χρόνος αυτός υπολογίζεται σε 44 ημέρες. Αυτό οδήγησε σε αυξημένη ροή εργασιών από 50 περίπου το χρόνο (μέχρι το 2012) σε 350 κατά μέσο όρο το 2013-2014.

Προέκυψαν οικονομικά οφέλη ή μείωση κόστους παραγωγής;

Δεν δημιουργήθηκαν οικονομικά οφέλη, ούτε εξοικονόμηση πόρων στο περιοδικό. Το περιοδικό είναι αποκλειστικά επιστημονική εκδοτική δραστηριότητα του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε..

Ποια πιστεύετε ότι είναι τα οφέλη της ανοικτής προσβάσεως στα ερευνητικά και επιστημονικά δεδομένα και τα αποτελέσματα της έρευνας ευρύτερα;

Το Mediterranean Marine Science εξ’αρχής ανήκε στα επιστημονικά περιοδικά ανοικτής πρόσβασης ως προς τα επιστημονικά δεδομένα και τα αποτελέσματα που παρουσίαζε, και έτσι συνεχίζει. Κατ’αυτόν τον τρόπο η επιστημονική κοινότητα διευκολύνεται, η επιστημονική έρευνα εμπλουτίζεται και η πληροφορία διαχέεται ανεμπόδιστα από τα όποια οικονομικά εκδοτικά συμφέροντα.

Εκτός από το περιοδικό μεταφέρατε και άλλες εκδόσεις του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε. στην ηλεκτρονική πλατφόρμα εκδόσεων του ΕΚΤ. Έχετε να κάνετε κάποιες παρατηρήσεις πάνω σε αυτό;

Μέσα από την πλατφόρμα ePublishing του ΕΚΤ και για τους ίδιους λόγους επιλέξαμε να παρουσιαστούν με όμοια ανοικτή πρόσβαση στην επιστημονική κοινότητα και οι υπόλοιπες σημαντικές στο μεσογειακό χώρο επιστημονικές εκδόσεις του ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε., όπως οι “Μονογραφίες Θαλάσσιων Επιστημών” και οι “Ειδικές Εκδόσεις”, που αριθμούν συνολικά δέκα (10) πολυσέλιδους τόμους.

Δρ. Αργυρώ Ζενέτου, Editor-in-Chief Mediterranean Marine Science, Διευθύντρια Ερευνών ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.
Κυρία Εριέττα Τζοβάρα, Journal Manager Mediterranean Marine Science, ΕΛ.ΚΕ.Θ.Ε.

 

Σχετικά με τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες ΕΚΤ ePublishing
Οι υπηρεσίες ηλεκτρονικών εκδόσεων του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) έχουν στόχο τη μετάβαση έγκριτων επιστημονικών εκδόσεων σε διαδικτυακό περιβάλλον λειτουργίας, την οργάνωση της εκδοτικής διαδικασίας και την παρουσίαση της έκδοσης σύμφωνα με διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα. Οι υπηρεσίες περιλαμβάνουν συμβουλευτικές υπηρεσίες για την διαμόρφωση των κανονισμών της έκδοσης και της επιχειρησιακής της οργάνωσης, εικαστικό σχεδιασμό της ηλεκτρονικής έκδοσης, κ.λπ.. Η ανάπτυξη των υπηρεσιών πραγματοποιείται στο πλαίσιο της πράξης “Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Έρευνας και Τεχνολογίας/Κοινωνικά Δίκτυα – Περιεχόμενο Παραγόμενο από Χρήστες” που υλοποιείται από το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος “Ψηφιακή Σύγκλιση” (ΕΣΠΑ), με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης-Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης. Οι υπηρεσίες προσφέρονται χωρίς επιπλέον κόστος σε συνεργαζόμενους φορείς έγκριτου επιστημονικού περιεχομένου εξασφαλίζοντας οικονομίες κλίμακος και υϊοθέτηση βέλτιστων διεθνών πρακτικών, όπως την πολιτική της Ανοικτής Πρόσβασης, στην έκδοση των περιοδικών.

Leave a Comment